O „rękojmi” raz jeszcze.
„Przymiot rękojmi należytego prowadzenia apteki jest jednym z wymogów ustawowych, żądanych od farmaceuty – kandydata na kierownika apteki. Brak stwierdzenia tego przymiotu w wymagany prawem sposób (uchwałą samorządu aptekarskiego) skutkuje niemożnością objęcia i pełnienia funkcji kierownika apteki i narażeniem się na odpowiedzialność karną („Kto nie będąc uprawniony kieruje apteką, podlega grzywnie” – art. 131 ust.1 Ustawy Prawo farmaceutyczne).” *1)
Stwierdzanie rękojmi należytego prowadzenia apteki, w skrócie – rękojmi, kształtuje się dwojako, zależnie od tego, czy dotyczy kierownika apteki (art.99 ust. 4a Ustawy Prawo farmaceutyczne), czy podmiotu, który ubiega się, bądź uzyskał zezwolenie na prowadzenie apteki ogólnodostępnej.
W przypadku aptekarza rękojmia dotyczy przede wszystkim należytego wykonywania zawodu, dlatego też organy samorządu zawodowego są autonomiczne w ocenie przydatności kandydata na kierownika apteki. Ponadto, ze względu na to, że aptekarz to zawód zaufania publicznego, stwierdzając rękojmię należy uwzględnić nie tylko wiedzę i wysokie kwalifikacje, ale także cechy szczególne naszego zawodu, takie jak sumienność i rzetelność oraz szlachetność i uczciwość.
Stwierdzenie rękojmi dotyczy każdego kierownika, dlatego też postępowanie jest konieczne tak w przypadku nowootwieranej apteki, jak i każdej zmiany na tym stanowisku w aptekach już funkcjonujących. Bez zatrudnionego kierownika apteka nie może funkcjonować! (wyjątek stanowi niezatrudniony kierownik – właściciel).
Procedura stwierdzania rękojmi zaczyna się od opiniowania kandydata przez komisję do spraw kontaktów z inspekcją farmaceutyczną, powołaną przez ORA. Komisja pracuje zgodnie z (przyjętym także przez ORA) regulaminem, który powstał w oparciu o zapisy: Ustawy o Izbach Aptekarskich (art.7 ust.1 pkt 2,5,6; art.7 ust.2 pkt 7), Ustawy Prawo farmaceutyczne (art.99 ust. 4a; art. 101 pkt 1), Uchwały NRA nr IV/125/2007 z 27 czerwca 2007 oraz Komunikatu WIF we Wrocławiu z 24 września 2007r., uwzględniając tryb art. 106 lub art. 207 Kodeksu Postępowania Administracyjnego.
Opiniowanie należy wyłącznie do organów OIA właściwej ze względu na miejsce pracy kandydata. VI Krajowy Zjazd Aptekarzy (20-22.01.2012) zobowiązał władze NIA do podjęcia starań zmieniających prawo tak, aby kierownik apteki musiał być członkiem tej OIA, na terenie której pełni funkcję.
Prof. Michał Kulesza w swojej opinii na temat rękojmi, wyraża pogląd, iż „każdy człowiek daje rękojmię tak długo, aż zostanie to zakwestionowane. W konsekwencji, postępowanie dowodowe w celu stwierdzenia przymiotu rękojmi, będzie polegało na szukaniu przesłanek negatywnych, które rękojmię wyłączają.”*1)
Uwzględniając powyższe, komisja w imieniu samorządu musi przygotować opinię o kandydacie – pozytywną w przypadku wyeliminowania przesłanek negatywnych, lub negatywną, jeśli u kandydata stwierdzone zostaną ku temu powody. Cytowana uchwała NRA zawiera §4, który brzmi: „W celu wydania opinii okręgowa rada aptekarska bada, czy nie zachodzą negatywne przesłanki, które mogą świadczyć o braku rękojmi należytego prowadzenia apteki, a do których należą następujące przypadki:
1) farmaceuta nie spełnia wymogów formalnych zakreślonych w art.88 ust 2 Prawa farmaceutycznego;
2) karalność za przestępstwa gospodarcze lub związane z wykonywaniem zawodu farmaceuty;
3) prawomocne ukaranie za postępowanie objęte odpowiedzialnością zawodową farmaceuty;
4) niezakończone postępowanie korporacyjne wszczęte i prowadzone na podstawie art. 18 ustawy o izbach aptekarskich;
5) udokumentowane protokołami kontroli lub formalnymi ocenami przeprowadzonymi przez powołane do tego organy i powtarzające się przypadki niewypełnienia lub nienależytego wypełniania obowiązków i zadań wymienionych w art. 88 ust 4 i 5 Prawa Farmaceutycznego;
6) udokumentowane nie dopełnienie przez farmaceutę obowiązku podnoszenia kwalifikacji zawodowych określonego w art. 89 Prawa Farmaceutycznego, w ostatnim zakończonym okresie edukacyjnym;
7) rażący brak wiedzy lub umiejętności potrzebnych do należytego wypełniania zadań kierownika apteki, potwierdzony sprawdzeniem w odpowiedniej formie przez okręgową radę aptekarską, bądź powołaną przez nią kompetentną komisję.”
Po wyeliminowaniu negatywnych przesłanek, kandydat ma okazję przekonać przedstawicieli samorządu, że będzie rzetelnym, prawym i odpowiedzialnym organizatorem pracy w aptece, że będzie najwyższym autorytetem i przykładem dla podwładnych.
Aby usprawnić i ujednolicić przebieg wielu, jednak indywidualnych rozmów, kandydaci proszeni są o przedłożenie oświadczeń:
– o zgodności i aktualności danych w rejestrze farmaceutów,
– o niekaralności,
– o godzinach czynności i obsadzie fachowej apteki,
oraz zobowiązanie do starannego wykonywania obowiązków.
W celu ujednolicenia trybu opiniowania kandydatów komisja przygotowała zestaw zagadnień związanych z dobrą praktyką apteczną, ustawodawstwem dotyczącym apteki oraz Kodeksu Etyki – których znajomość pozwoli sporządzić rzetelną opinię. W czasie spotkania sporządzany jest protokół zgodnie z regulaminem.
Samorząd stoi na stanowisku, że kierownik musi mieć zagwarantowaną niezależność zawodową, stosowną do wskazań etycznych i stanu prawnego. Ten aspekt wykonywania zawodu jest także omawiany w trakcie opiniowania.
Komisja w trakcie postępowania może:
– korzystać z informacji zawartych w rejestrze farmaceutów
– zasięgać informacji w Sądzie Aptekarskim i innych organach samorządu aptekarskiego lub administracji publicznej.
„Podkreślić należy, że opinia pozytywna Izby nie jest niepodważalna i definitywna, zwłaszcza wówczas, gdy okaże się, że istnieją okoliczności nie znane organowi w chwili przyjmowania opinii.”*1)
Celem niniejszego opracowania, jest przypomnienie zagadnień związanych z podejmowaniem się funkcji kierownika apteki i podkreślenie, faktu ogromnej odpowiedzialności zawodowej, jako że kierownik praktycznie odpowiada za wszystko w aptece i do stracenia ma bardzo wiele.
mgr farm. Irena Knabel-Krzyszowska
*1) Opinia prawna odnośnie do rękojmi należytego prowadzenia apteki. Michał Kulesza – Profesor Uniwersytetu Warszawskiego (Warszawa 17.05.2004)
