Wrocław, dnia 22 marca 2024 r.

 

Komunikat Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej

dot. kierowania do aptek wezwań przez zarządy powiatów

 

Dolnośląska Izba Aptekarska przypomina, że od 1 stycznia 2024 r. obowiązują nowe zasady określania harmonogramu dyżurów aptek w porze nocnej, w święta i inne dni wolne od pracy. Zmienione prawo zakłada, że – co do zasady – pełnienie przez apteki dyżurów będzie dobrowolne i odpłatne (sfinansowane ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia). Zmieniony i znacznie rozbudowany art. 94 ustawy – Prawo farmaceutyczne (w skrócie: „p.f.”) określa również procedurę wskazywania aptek do pełnienia dyżurów.

Procedura ta podzielona jest na dwa etapy.

W pierwszym apteki zgłaszają się dobrowolnie do pełnienia dyżurów. W przypadku niezgłoszenia się jakiejkolwiek apteki zarząd powiatu wyznacza aptekę do pełnienia dyżuru. W tym zakresie jednak związany jest przepisami i przesłankami prawnymi, które są w nich zawarte.

Kwestię tę reguluje art. 94 ust. 10 p.f. Przepis ten stwierdza: „Przed podjęciem uchwały, o której mowa w ust. 3 [tj. uchwały w przedmiocie wyznaczenia apteki do pełnienia dyżuru w porze nocnej lub w dni wolne od pracy  – wyjaśnienia autorów], osoba uprawniona do reprezentowania podmiotu prowadzącego aptekę ogólnodostępną, o której mowa w ust. 9 pkt 2, w terminie 7 dni od dnia wezwania przez zarząd powiatu, składa oświadczenie o niezachodzeniu okoliczności, o których mowa w ust. 8, oraz że w wyznaczanej aptece ogólnodostępnej spełnione są wymagania, o których mowa w ust. 7 pkt 3. Oświadczenie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń przewidzianej w art. 233 § 6 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: «Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.». Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń”.

Przepis ten jest rozbudowany. Odwołuje się również do innych przepisów ustawy. Jego istotą jest skierowanie przez zarząd powiatu wezwania do apteki.

Izba wyjaśnia zatem, że warunkiem wyznaczenia apteki do pełnienia dyżuru jest złożenie przez jej właściciela – w odpowiedzi na ww. wezwanie – oświadczenia, o którym mowa w art. 94 ust. 7 pkt 3 p.f., tzn. oświadczenia, że jego apteka ma możliwość zapewnienia asortymentu na potrzeby mieszkańców powiatu w zakresie zaopatrzenia w produkty lecznicze, wyroby medyczne oraz pozostałe produkty aptek ogólnodostępnych oraz w zakresie świadczenia usług farmaceutycznych i sprawowania opieki farmaceutycznej, a także – o liczbie personelu apteki dostosowanej do zapewnienia tych potrzeb.

W związku z tym Izba wskazuje, że właściciel apteki wespół z kierownikiem apteki[^[1]] ocenia, czy liczba zatrudnionego personelu umożliwia mu podjęcie się obowiązku dyżurowania.

Natomiast właściciel apteki – w ocenie Izby – nie jest zobowiązany do złożenia oświadczenia, że apteka ww. obowiązek spełnia. W szczególności nie może on złożyć takiego oświadczenia, jeżeli nie odpowiada to rzeczywistemu stanowi rzeczy.

Izba wyjaśnia tę kwestię, albowiem w ostatnim czasie zgłaszają się do niej właściciele aptek, którzy odbierają wezwania kierowane do nich przez zarządy niektórych powiatów, które są formułowane na podstawie art. 94 ust. 10 p.f. Sposób zredagowania tych wezwań sugeruje (lub może sugerować), że właściciel apteki musi złożyć oświadczenie o określonej treści. To znaczy, że spełnia opisane wyżej wymagania, które wynikają z art. 94 ust. 7 pkt 3 p.f. Tymczasem – jak już to zasygnalizowano ‒ w ocenie Izby apteka może złożyć oświadczenie co do spełniania wymogów, określonych w art. 94 ust. 7 pkt 3 p.f., jeżeli m.in. jej możliwości kadrowe umożliwiają wywiązanie się z obowiązku dyżurowania. Jeżeli tak nie jest – właściciel apteki składa oświadczenie, w którym neguje ten stan rzeczy.

Dodatkowo Izba wyjaśnia, że zgodnie z art. 129bb ust. 1 pkt 2 p.f. „Karze pieniężnej w wysokości do 2000 zł podlega podmiot prowadzący aptekę ogólnodostępną: w imieniu którego nie zostało złożone oświadczenie, o którym mowa w art. 94 ust. 10 zdanie pierwsze”. W ocenie Izby przepis ten należy rozumieć w ten sposób, że apteka może być ukarana za niezłożenie odpowiedzi na wezwanie zarządu powiatu, ale nie – za złożenie oświadczenia, że nie posiada zasobów kadrowych potrzebnych do wywiązania się z obowiązku dyżurowania. Innymi słowy – apteka ma obowiązek złożyć oświadczenie co do wymogów, o których mowa w art. 94 ust. 7 pkt 3 p.f., czyli odpowiedzieć na wezwanie sformułowane przez zarząd powiatu, ale nie ma obowiązku stwierdzać w nim, że posiada zasoby pracownicze do wypełnienia obowiązku dyżurowania (zwłaszcza, jeżeli nie odpowiada to rzeczywistemu stanowi rzeczy).

W ocenie Izby sugerowanie właścicielom aptek, że na mocy art. 94 ust. 10 p.f. mają oni obowiązek złożenia oświadczenia o posiadaniu wystarczających zasobów kadrowych do pełnienia dyżurów pod rygorem zapłaty kary pieniężnej jest nieuprawnione i może być rozpatrywane w kategoriach wprowadzania w błąd.

mgr farm. Marcin Repelewicz – Prezes Okręgowej Rady Aptekarskiej DIA we Wrocławiu

r. pr. Piotr Sędłak – prawnik DIA we Wrocławiu

 

^[1] Zgodnie z art. 88 ust. 5 pkt 4 lit. b) ustawy – Prawo farmaceutyczne: „Do zadań kierownika apteki ogólnodostępnej należy osobiste kierowanie apteką, obejmujące: nadzór nad pracownikami oraz innym personelem zatrudnionym w aptece, w tym: wskazywanie podmiotowi prowadzącemu aptekę odpowiedniej liczby fachowego personelu, w zależności od skali oraz zakresu działalności apteki”.