Szanowni Państwo,
Ministerstwo Zdrowia Ministerstwo Zdrowia opublikowało odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania i wątpliwości związane ze zmianą systemu Nocnych i Świątecznych Dyżurów Aptek. Przypominamy, że nowe zasady dyżurów zaczną obowiązywać już od 1.01.2024r. Lista pytań i udzielone na nie przez Ministerstwo Zdrowia odpowiedzi poniżej:
Czy do pełnienia dyżuru może zostać wyznaczony punkt apteczny?
Nie.
Pełnienie dyżuru może następować wyłącznie przez aptekę ogólnodostępną, co wprost wynika z nowych przepisów Prawa farmaceutycznego oraz uzasadnienia do nich.
Czy wyznaczanie dyżurów aptecznych jest obowiązkowe?
To zależy od przypadku.
W części z nich wyznaczenie takie jest obligatoryjne, w części będzie fakultatywne. Zasadniczo niezależnie od sytuacji, zawsze w powiecie, którego siedzibą jest miasto liczące powyżej 40 tysięcy mieszkańców, wyznaczanie dyżurów jest fakultatywne.
Natomiast jeżeli siedzibą powiatu jest miasto nie większe niż 40 tysięcy mieszkańców, wyznaczenie dyżurów będzie obowiązkowe tylko, jeżeli nie będą spełnione gwarancje zaspokajania potrzeb, o których mowa w nowym art. 94 ust. 3 zdanie pierwsze Prawa farmaceutycznego. Aby spełnienia albo brak spełnienia taki potrzeb ustalić, zarząd powiatu powinien przeprowadzić stosowną analizę poziomu zaspokajania potrzeb.
Jeżeli natomiast gwarancje, o których mowa w ww. przepisie, istnieją w powiecie, wówczas nie ma tam obowiązku wyznaczania dyżurów, nawet jeżeli siedzibą powiatu jest miasto równe albo mniejsze niż 40 tysięcy mieszkańców.
Należy dodać, że nie ma również obowiązku wyznaczania dyżurów aptecznych w powiatach mających swoją siedzibę w sąsiadujących z nimi miastach na prawach powiatu. Dotyczy to tzw. powiatów „obarzankowych”, które swoją siedzibę mają nie na terenie tegoż powiatu, tylko w sąsiadujących z nimi miastach na prawach powiatu.
Co więcej, odnośnie pierwszej z dwu opisanych wyżej sytuacji należy dodać, że nie występuje bezwzględny obowiązek prezydenta miasta na prawach powiatu do wyznaczenia dyżurów w tym mieście. Wynika to z tego, że miasta na prawach powiatu, będące jednocześnie siedzibami powiatów obwarzankowych, są to dość duże jednostki (tj. miasta liczące w czasie reformy z lat 90-tych albo powyżej 100 tysięcy mieszkańców albo wprawdzie nieco mniejsze miasta, ale siedziby dawnych województw). Wszystkie tego rodzaju miasta przekraczają swoją liczebnością 40 tysięcy mieszkańców (najmniejsze z nich wydaje się być Świnoujście liczące ok. 42 tysiące mieszkańców), więc i tak ich władze nie musiałyby wyznaczać dyżurów, nawet nie posiadając swojego obecnego statusu „miast na prawach powiatu”.
W miastach tych można wyznaczyć dyżury w trybie fakultatywnym.
Czy zawsze w powiecie z siedzibą w miejsce o wielości nie większej niż 40 tysięcy mieszkańców wyznaczenie dyżurów aptecznych jest obowiązkowe?
Nie zawsze, a tylko jeśli nie są spełnione gwarancje, o których mowa w nowym art. 94 ust. 3 zdanie pierwsze Prawa farmaceutycznego.
Skąd władze powiatu mają wiedzieć, czy istnieje potrzeba wyznaczenia dyżurów na terenie powiatu?
Zarząd powiatu powinien przeprowadzić analizę zaspokajania potrzeb, o której mowa w art. 94 ust. 9 pkt 3 Prawa farmaceutycznego. Jakkolwiek wprost jest o niej mowa tylko w tym przepisie, to nie oznacza to, że wyłącznie w sytuacji opisanej tym przepisem (chęć nieobowiązkowego wyznaczenia dyżurów w powiecie z siedzibą w mieście większym niż 40 tysięcy mieszkańców, lub wyznaczenia ponadnormatywnych godzin dyżurowania) tę analizę należy stosować.
Analiza ta ma stanowić podstawę ustalenia potrzeby albo wręcz konieczności wyznaczenia dyżurów w danym powiecie, a zatem tym bardziej trzeba ją przeprowadzić w sytuacji opisanej w art. 93 ust. 3 Prawa farmaceutycznego, tj. w powiecie z siedzibą w mieście mniejszym niż 40 tysięcy mieszkańców.
Jej efektem w tych jednostkach będzie wyznaczenie dyżurów – jeżeli analiza wykaże brak gwarancji opisanych w przywołanym wyżej przepisie albo ustalenie braku konieczności wyznaczenia dyżurów – o ile omawiana analiza wykaże spełnianie ww. gwarancji.
Ustawodawca nie określił natomiast sposobu przeprowadzania tej analizy, z czego wniosek, że dopuszczalne są różne metody jej przeprowadzania, byleby były zgodne z prawem i pozwoliły na postawienie wniosków co do ww. gwarancji.
Natomiast podstawowym i nieodzownym elementem tej analizy musi być przegląd przekazywanych zgodnie z nowymi przepisami Prawa farmaceutycznego (w określony sposób, w określonych terminach) rozkładami pracy aptek ogólnodostępnych, które przekazywane mają być przez podmioty prowadzące apteki na terenie danego powiatu.
Czy fakultatywność wyznaczenia dyżurów aptecznych jest równoznaczna z brakiem obowiązku ich finansowania ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia?
Nie.
Dyżury wyznaczone zgodnie z ustawą, nie tylko w powiecie z siedzibą w mieście nie większym, niż 40 tysięcy mieszków (art. 94 ust. 3 Prawa farmaceutycznego) ale również w powiecie z siedzibą w mieście większym niż 40 tysięcy mieszkańców (art. 94 ust. 9 pkt 3 lit. a) będą finansowane ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, przy czym – w tym ostatnim przypadku fakultatywne wyznaczenie dyżurów musi być faktycznie uzasadnione, a zatem wyznaczenie to musi być poprzedzone analizą poziomu zaspokajania potrzeb w powiecie przeprowadzoną przez zarząd powiatu.
Natomiast finansowanie ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia nie będzie dotyczyło dyżurowania w ponadnormatywnym wymiarze w zakresie czasu dyżurowania (art. 94 ust. 9 pkt 3 lit. b).
Nie będzie również finansowane dyżurowanie kilku aptekom, jeżeliby czas ich dyżurowania nakładał (dublował) się.
Czy dyżur w porze nocnej musi być pełniony również w dzień wolny od pracy?
Tak.
Zgodnie z uzasadnieniem ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw, która do Prawa farmaceutycznego wprowadziła nowe zasady dotyczące dyżurów aptecznych, pełnienie dyżuru w dzień wolny od pracy nie wyłącza konieczności pełnienia dyżuru w porze nocnej.
Innymi słowy, konieczność (zakładając, że ona formalnie występuje) pełnienia dyżuru w porze nocnej obejmuje również dzień wolny od pracy, a zatem w tym dniu musi być pełniony zarówno „dyżur w dzień wolny od pracy” oraz „dyżur w porze nocnej” tak, jak je opisuje ustawa Prawo farmaceutyczne.
Powyższe nie jest jednak równoznaczne z tym, że w owym dniu wolnym od pracy oba rodzaje dyżuru musi pełnić ta sama apteka, albowiem nowe przepisy Prawa farmaceutycznego nie nakładają obowiązku pełnienia dyżurów przez wyłącznie 1 aptekę ogólnodostępną, a jedynie zobowiązują do pełnienia danego dyżuru 1 aptekę w danym momencie, albo mówiąc bardziej precyzyjnie – 1 dyżuru danego rodzaju (jednego z dwu rodzajów dyżurów) w danym dniu.
Innymi więc słowy, w przypadku ustanowienia przez władzę wykonawczą powiatu dyżurów, w każdy dany dzień roboczy zrealizowany ma być dyżur nocny w wymiarze 2 pełnych godzin zegarowych (które dwie godziny w przedziale pomiędzy 19.00 a 23.00 to będą, jest to bez znaczenia – pozostawia się to do wyboru zarządu powiatu w sposób najlepiej odpowiadający lokalnym mieszkańcom), zaś w dzień ustawowo wolny od pracy zrealizowane mają być oba rodzaje dyżuru, czyli „dyżur w dzień wolny od pracy” w wymiarze 4 pełnych godzin zegarowych (znów –które dwie godziny w przedziale pomiędzy 19.00 a 23.00 to będą, jest wyborem władz powiatu) oraz „dyżur w porze nocnej”.
A zatem inaczej niż w każdy dzień roboczy (w którym dyżur ma trwać 4 godziny), w każdy dzień ustawowo wolny od pracy dyżur ma wynieść sumarycznie 6 pełnych godzin zegarowych (4 godziny + 2 godziny), ale nie musi ich zrealizować jedna i ta sama apteka ogólnodostępna, a z punktu widzenia przepisów mogą to być równie dobrze dwie różne apteki (przy czym czy byłoby to rozwiązanie optymalnie dogodne dla mieszkańców danego powiatu, pozostawia się ocenie i decyzji zarządu tego powiatu).
Czy uchwała zarządu powiatu w sprawie dyżurów aptecznych musi dotyczyć wyłącznie jednej apteki?
Nie.
Możliwe jest powierzenie pełnienia dyżurów więcej niż 1 aptece. Nowe przepisy Prawa farmaceutycznego należy rozumieć i interpretować w taki sposób, że dyżur mogą pełnić np. dwie albo trzy apteki ogólnodostępne, nie zaś, że może je pełnić tylko 1 apteka w ogóle.
Wymogiem jest jedynie, by pełnione dyżury nie nachodziły na siebie, a były pełnione naprzemiennie (rotacyjnie) w taki sposób, aby łącznie sumowały się do pełnej liczby godzin dyżuru w porze nocnej oraz dyżuru w dzień wolny od pracy w wymiarze wymaganym przez ustawę Prawo farmaceutyczne.
W świetle wymogu, iż komunikacja na linii władze powiatu – podmiot prowadzący aptekę ma odbywać się drogą komunikacji elektronicznej, co w sytuacji, jeżeli informacje zgromadzone w rejestrze aptek nie zawierają danych o adresach e-mail podmiotów prowadzących apteki, a jedynie samych aptek?
Należy wskazać, że to nie władze (zarząd) powiatu inicjują cały proces odnoszący się do wyznaczania dyżurów aptecznych, tylko podmioty prowadzące na terenie powiatu apteki ogólnodostępne.
Podmioty te bezwarunkowo i bezwzględnie mają obowiązek przekazywać w określony sposób (drogą elektroniczną właśnie) i w określonych terminach (zasadniczo do 30 października danego roku, przy czym po raz pierwszy – w 2024 r. do końca stycznia tegoż roku) rozkład pracy prowadzonych przez siebie aptek ogólnodostępnych.
Podmiot ów przekazuje rozkład pracy dla wszystkich prowadzonych przez siebie aptek na terenie danego powiatu.
Jeżeli więc władze powiatu otrzymują od podmiotu prowadzącego aptekę/apteki ogólnodostępne rozkłady z danego adresu e-mail, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby zwrotnie zarząd powiatu komunikował się z pomiotem w dalszych sprawach określonych ustawą z wykorzystaniem tego samego adresu poczty elektronicznej podmiotu prowadzącego aptekę/apteki. W tym sensie przewidziany w nowych przepisach Prawa farmaceutycznego sposób komunikacji jest jak najbardziej obustronny.
W przypadku dobrowolnego wyznaczenia apteki na podstawie nowego art. 94 ust. 9 pkt 3 ustawy Prawo farmaceutyczne, jaka powinna być forma takiego wyznaczenia?
Jakkolwiek nowe przepisy Prawa farmaceutycznego nie wskazują tego wprost, to jednak przepisy te rozpatrywane całościowo należy rozumieć i interpretować w taki sposób, że również fakultatywne wyznaczenie dyżurów na podstawie art. 94 ust. 9 pkt 3 (tj. również w powiatach z siedzibą w mieście większym, niż 40 tysięcy mieszkańców) następować ma na podstawie uchwały zarządu powiatu.
Uchwała jest tutaj domyślnym instrumentem. Jeżeli bowiem w powiatach z siedzibami w mniejszych miastach jest to forma wymagana, to nie ma racjonalnych podstaw, by analogiczny nie był „nośnik” wyznaczenia dyżurów w postaci rzeczonej uchwały w powiatach z siedzibą miastach liczących więcej niż 40 tysięcy mieszkańców.
W ten też sposób należy rozumieć i wykładać dalsze nowe przepisy art. 94 Prawa farmaceutycznego w zakresie, w jakim odwołują się one do art. 94 ust. 3 tej samej ustawy. Odwołanie to należy odczytywać jedynie w kontekście formy „aktu” wyznaczenia, jaką jest uchwała, a niekoniecznie odnosić je do określonej kategorii wielkościowej miasta będącego siedzibą powiatu (konkretnie miasta nie większego niż 40 tysięcy mieszkańców).
Faktor wielkości miasta będącego siedzibą powiatu jest w ustanowionym systemie potrzebny do czegoś innego – do ustalenia czy powiat musi, czy nie musi wyznaczać dyżurów.
Należy również mieć na względzie, że nowy art. 94 ust. 9 pkt 3 jest też podstawą do ew. wyznaczenia (fakultatywnie) dyżurów w mieście na prawach powiatu. Jakkolwiek do wyznaczania dyżurów, zarówno tych obligatoryjnych, jak i fakultatywnych, przewidzianą formą jest uchwała zarządu powiatu, to art. 2a ust. 5 tej samej ustawy rozstrzyga wyraźnie, że ilekroć w ustawie tej jest mowa o „zarządzie powiatu”, rozumie się przez to również prezydenta miasta na prawach powiatu, zaś ilekroć w ustawie jest mowa o „uchwale zarządu powiatu”, rozumie się przez to również zarządzenie prezydenta miasta na prawach powiatu.
Czy przekazywanie informacji o rozkładach pracy aptek ogólnodostępnych działających na terenie powiatu jest zawsze obowiązkowe?
Tak. Obowiązek ten jest bezwzględny (przy czym nie dotyczy powiatów obwarzankowych).
Nie ma w jego kontekście znaczenia czy władze powiatu efektywnie wykorzystają te informacje, czy też nie, ponieważ w niektórych przypadkach nie będą musieć (gdyż np. dla niektórych z nich wyznaczenie dyżurów byłoby i tak fakultatywnie).
Natomiast należy mieć na względzie, że nawet w tych fakultatywnych przypadkach zarząd powiatu może uznać wyznaczenie dyżurów za uzasadnione i należy im to umożliwić. Wymagana do tego analiza stopnia zaspokajania potrzeb nie może być przeprowadzona bez podstawowych informacji w postaci rozkładów pracy aptek ogólnodostępnych lub o ich zmianach, zbierane przez zarząd powiatu od podmiotów prowadzących na terenie powiatu aptekę/apteki.
Czy analiza zaspokajania potrzeb, o której mowa w art. 94 ust. 9 pkt 3 Prawa farmaceutycznego, musi być przeprowadzana wyłącznie w opisanych tam przypadkach, tj. fakultatywnego wyznaczania aptek w powiecie z siedzibą w mieście powyżej 40 tys. mieszkańców, albo wyznaczania ponadnormatywnych godzin dyżurów?
Analiza taka wymagana jest w każdym przypadku, jeżeli siedzibą powiatu jest miasto nie większe niż 40 tysięcy mieszkańców.
Ponadto analiza taka musi poprzedzać fakultatywne wyznaczenie dyżurów w powiecie, którego siedzibą jest miasto większe niż 40 tysięcy mieszkańców.
Co w sytuacji, jeżeli w danym powiecie żadna apteka nie została dobrowolnie zgłoszona (przez podmiot ja prowadzący) do gotowości pełnienia dyżurów?
Jeżeli wyznaczenie jest fakultatywne, to zarząd powiatu nie musi nic robić. Natomiast może wyznaczyć inną aptekę niż zgłoszona dobrowolnie.
Ta sama zasada obowiązuje w przypadku obligatoryjnego wyznaczania dyżurów. Zasze wobec braku chęci dobrowolnego dyżurowania, albo nawet wobec zgłoszenia dobrowolnego danej apteki, ale w braku jej zdatności do dyżurowania stwierdzonego przez zarząd powiatu (samodzielnie bądź we współpracy z wojewódzkim inspektorem farmaceutycznym), można wyznaczyć jakąkolwiek inną aptekę zdatna do pełnienia dyżurów i za stosownym wynagrodzeniem.
Czy apteka wyznaczona do dyżurowania przez władze powiatu musi być zlokalizowana w mieście będącym siedziba tego powiatu?
Apteka wyznaczona do dyżuru może być zlokalizowana gdziekolwiek na terenie powiatu, byleby była w stanie sprostać wymogom art. 94 ust. 7 i 8 Prawa farmaceutycznego.
W aspekcie geograficznym nie ma wymogu, aby była zlokalizowana konkretnie w mieście będącym siedzibą powiatu.
Czy w świetle nowego art. 94 ust. 7 pkt 1 zarząd powiatu musi wyznaczyć do dyżurowania aptekę zapewniającą wszystkie wymienione w tym potrzeby mieszkańców powiatu tj. asortyment w zakresie zaopatrzenia w produkty lecznicze, w tym leki recepturowe, wyroby medyczne oraz pozostałe produkty aptek ogólnodostępnych oraz w zakresie świadczenia usług farmaceutycznych i sprawowania opieki farmaceutycznej?
Niekoniecznie.
Przepis ten nie oznacza bynajmniej, że wyznaczona może być wyłącznie apteka spełniająca kumulatywnie i bezwzględnie wszystkie wymienione elementy. Trudne do wyobrażenia byłoby dyskwalifikowanie apteki ogólnodostepnej, jako potencjalnego kandydata do dyżurów, tylko dlatego, że np. nie jest zaopatrzona np. w środki pielęgnacyjne czy innego rodzaju asortyment inny niż ściśle lekowy, podczas gdy jest świetnie zaopatrzona w leki.
Jeśli chodzi o leki recepturowe, dobrze by było, by wyznaczana do dyżurów apteka była to apteka, w której realizuje się recepturę, natomiast nie jest to warunek sine qua non. Należy bowiem zauważyć, że po pierwsze nie każda apteka, jako taka, ma obowiązek sporządzania leków recepturowych, co wynika z przepisów wprowadzających Prawo farmaceutyczne. Po wtóre zaś, nawet jeżeli apteka zajmuje się recepturą, to i tak nie musi jej sporządzać ekspresowo albo tym bardziej posiadać leki recepturowe dostępne „od ręki”, co zresztą kłóciłoby się z ideą tego rodzaju leków jako sporządzanych na podstawie przepisu lekarza, więc z definicji nie przygotowuje się ich na zapas.
Poza tym, nawet w sytuacji sporządzenia leku recepturowego z odroczeniem, uznaje się zapewnienie do niego dostępności przez aptekę, o ile apteka ta sporządzi lek w terminie ustalonym z pacjentem (vide art. 95 ust. 3 Prawa farmaceutycznego).
Jeśli więc chodzi o leki recepturowe, w nowych przepisach bardziej chodzi o to, by na podstawie wcześniej dostarczonej do apteki recepty, potencjalnie możliwie było odebranie sporządzonego na jej podstawie leku np. również w godzinach nocnych, jeżeli taką pacjent miałby wolę albo potrzebę i tak zostało z nim ustalone.
Jeśli chodzi o świadczenia opieki farmaceutycznej, to jej sprawowanie również nie jest koniecznością w procedurze typowania apteki do dyżurów, co jest logiczne, skoro tego rodzaju opieka jest jeszcze instrumentem rozwojowym.
Innymi więc słowy, władze wykonawcze powiatu nie tyle mają wyznaczyć aptekę, która łącznie zapewnia wszystkie ww. świadczenia, usługi, opiekę, etc., a jedynie brać fakt ich ew. realizowania pod uwagę w dokonywanym przez siebie typowaniu apteki do dyżurowania, kierując się wytyczną, że im bardziej kompleksowy wachlarz świadczeń dostępnych w aptece, tym lepiej, ponieważ dzięki temu apteka ma większy potencjał, by w maksymalnym możliwym zakresie zaspokajać potrzeby miejscowej ludności.
Czy można wyznaczyć dyżury w taki sposób, aby zaczynały się i kończyły nie o równych godzinach? Czy można sfinansować tak wyznaczone dyżury?
Nie.
Tylko za dyżur nocny wyznaczony zgodnie z ustawą (np. w przypadku dyżuru w porze nocnej 2 nieprzerwane pełne godziny zegarowe dyżuru wykonywane pomiędzy godzinami 19.00 a 23.00 danego dnia) Narodowy Fundusz Zdrowia zapłaci z własnych środków. Przy czym, to zarząd powiatu ma swobodę zdecydowania, które godziny wyznaczy, tzn. czy będą to godziny 19.00-21.00, 20.00-22.00, czy też 21.00-23.00 zależy od uznania władz powiatu.
Dyżury powinny rozpoczynać się i kończyć o równych godzinach.
W jakich sytuacjach to powiat będzie finansował dyżury apteczne?
Powiat sfinansuje dyżury pełnione w ponadnormatywnym wymiarze czasowym (art. 94 ust. 9 pkt 3 lit. b) albo w przypadku wyznaczenia więcej niż 1 apteki ogólnodostępnej do dyżurowania w sposób nakładający się na siebie – w zakresie nadmiarowym, czyli nie zapłaci drugiej i kolejnej aptece.
Czy można wyznaczyć dyżury w wymiarze godzinowym mniejszym niż to przewiduje ustawa?
Nie można, gdyż takie wyznaczenie dyżurów nie wypełni wymogów określonych w Prawie farmaceutycznym.
W istocie dyżury określone w definicjach ustawowych Prawa farmaceutycznego są co do swego wymiaru sztywne – ani minimalne, ani maksymalne.
Dlaczego powiat nie może wyznaczyć dłuższych godzin dyżurowania, niż to wynika z ustawy?
Takie ograniczenie nie wynika z ustawy. Zarząd powiatu może to uczynić, ale w zakresie, w jakim czas dyżuru wykracza ponad wymóg ustawowy, nie zostanie sfinansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Co w sytuacji, jeżeli w trakcie danego roku pierwotna sytuacja z brakiem potrzeby wyznaczania dyżurów ulegnie zmianie i potrzeba taka zaistnieje? Czy można wyznaczyć dyżur na niepełny rok kalendarzowy?
W takim przypadku dopuszcza się, by w trakcie roku kalendarzowego wydać uchwałę na niepełny rok kalendarzowy – obowiązującą do jego końca, tj. 31 grudnia.
Wprawdzie nowe przepisy Prawa farmaceutycznego nie adresują wprost tego zagadnienia, ale nie wydają się również wprost stać takiemu rozwiązaniu na przeszkodzie. W omawianej scenariuszu tak wyznaczone dyżury powinny zostać sfinansowane ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, z uwzględnieniem tego, że wyznaczenie takie nie może być bezpodstawne – konieczność w tym zakresie musi być obiektywna, poprzedzona stosowną analizą.
Za rozwiązaniem tym przemawia to, że w przepisach art. 19 ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw, w okresie przejściowym zastosowano wyjątkowo odejście od wydawania uchwały na cały pełny rok kalendarzowy na rzecz uchwały na okres niepełnego roku – do końca 2024, jak również w art. 94 ust. 21 Prawa farmaceutycznego, który pozwala na to, by w trakcie roku kalendarzowego wyznaczyć do pełnienia dyżurów inną aptekę ogólnodostępną, niż pierwotnie wyznaczona, która z przyczyn losowych utraciła możliwość pełnienia powierzonych jej dyżurów.
Nie ma powodów, by w analizowanej sytuacji nie móc zadziałać w sposób analogiczny, z ta różnicą, że w tamtym przypadku zachodzi zmiana już przyjętej uchwały, podczas gdy w analizowanym – wydanie uchwały w ogóle.
Czy kwota wynagrodzenia za dyżury – w sytuacji konieczności wypłacenia go przez powiat – może być niższa niż ta przewidziana do wypłacenia przez Narodowy Fundusz Zdrowia?
Kwoty te powinny być takie same niezależnie od tego, kto jest finansującym dyżury (Narodowy Fundusz Zdrowia czy powiat).
Wynika to z nowego art. 94 ust. 14 Prawa farmaceutycznego, który stanowi, że finansowanie dyżurów aptekom ogólnodostępnym, o których mowa w ust. 13, ma postać wynagrodzenia ryczałtowego w kwocie stanowiącej równowartość 3,5% minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, w przeliczeniu na 1 godzinę faktycznie przeprowadzonego dyżuru.
Niezależnie od tego, że ust. 13 reguluje w zasadzie to, kiedy dyżury finansuje Narodowy Fundusz Zdrowia, a kiedy czyni to powiat (czy w tym ostatnim przypadku – kiedy Fundusz dyżurów nie finansuje), to jednak odsyłający doń art. 14 odsyła do całości ust. 13, czyli do wszystkich (obu) sytuacji w nim opisanych.
Tym samym, mimo, że przepis odesłania, tj. ust. 13, reguluje wyjątek od zasady finansowania dyżurów przez Fundusz, to przepis odsyłający (tj. ust. 14) rozpatrywany na jego tle nie jest objęty tego samego rodzaju wyjątkiem.
Jaka jest wymagana podstawa wypłaty wynagrodzenia dla podmiotu prowadzącego aptekę za dyżury wypłacanego przez powiat?
Ustawodawca pozostawił to do uzgodnienia między podmiotem prowadzącym aptekę/apteki a zarządem powiatu.
Przy czym, jeżeli finansowanie aptekom pełnionych przez nie dyżurów ma się odbywać na podstawie umowy zawieranej pomiędzy Narodowym Funduszem Zdrowia a podmiotem prowadzącym aptekę, to nie ma powodów, by również w analizowanym przypadku stosować analogiczne rozwiązanie.
Kiedy nowe przepisy dotyczące dyżurów aptecznych wchodzą w życie, czy nowe wymagania obowiązują w 2023 roku?
Żadne z nowych przepisów Prawa farmaceutycznego w zakresie dyżurów aptecznych nie obowiązują przed 1 stycznia 2024 r. a tym bardziej żadne z ich postanowień nie będzie stosowane retroaktywnie do sytuacji prawnych z 2023 r.
Do kiedy po raz pierwszy należy przekazać rozkłady pracy aptek zarządowi danego powiatu?
Co do zasady do 30 września danego roku podmioty prowadzące apteki ogólnodostępne muszą przekazać do zarządu tego powiatu rozkłady pracy wszystkich prowadzonych przez siebie na terenie tego powiatu aptek ogólnodostępnych na kolejny rok oraz przekazywać z odpowiednim terminem ew. zmiany tych rozkładów.
Przy czym, w 2024 r. rozkłady na tenże rok mają być przekazane (jak już zostało wskazane w odpowiedziach na wcześniejsze pytania – bezwzględnie i bezwarunkowo obligatoryjnie) zarządom powiatów nie później niż do 31 stycznia 2024 r. – zgodnie z przepisem przejściowym art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw.
W pierwszym roku obowiązywania nowych przepisów informacje te podmioty będą musiały wyjątkowo przekazać dwukrotnie – pierwszy raz zgodnie z powyższym oraz drugi – do 30 września 2024 – w zakresie rozkładów na rok kolejny, czyli 2025.
Co z uchwałami w sprawie dyżurów aptecznych przyjętymi w poprzednim stanie prawnym?
Zgodnie z przepisem przejściowym art. 19 ust. 1 z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw, uchwały w sprawie rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych na danym terenie przyjęte przed dniem wejścia w życie tejże ustawy na podstawie art. 94 ust. 2 Prawa farmaceutycznego w jego „starym” brzmieniu, zachowują moc do dnia wejścia w życie uchwał, o których mowa w art. 94 ust. 3 Prawa farmaceutycznego, w nowym brzmieniu.
Jeżeli jest to wymagane przepisami, uchwały te należy przyjąć w 2024 r. natomiast w ew. braku takiej konieczności, można uznać, że uchwały w sprawie dyżurów aptek przyjęte przez radą powiatu w starym stanie prawnym, mogą obowiązywać bezterminowo, albo do ich uchylenia.
Przy czym Ministerstwo Zdrowia nie widzi przeszkód, aby te uchwały można również uchylić, gdyż de facto utrzymane bezterminowo w mocy obowiązywałyby na terenie powiatu, którego władze nie byłyby i tak obowiązane wydawać uchwał na nowych zasadach, więc tym bardziej nie byłoby racjonalne sztuczne utrzymywanie „starych” uchwał.
Źródło: https://www.gov.pl/web/zdrowie/dyzury-apteczne